EKSPONAT NA DZIŚ - CZAR KOBIECEGO DROBIAZGU

Szkatułka na biżuterię i cenne drobiazgi, lata 20-te XX w.

cyna, srebro

wymiary:  9 x 6,5 x 5,5 cm (dł. x szer. x wys.)

Niewielkich rozmiarów, gustowna szkatułka na biżuterię, w kształcie kuferka. Zdobiona grawerunkiem w skomplikowane i bogate motywy kwiatowe. Szkatułka nie posiada przegródek, wnętrze wyłożone granatowym aksamitem. Wykonana z metalu posrebrzanego.

Szkatułki, puzderka, skrzyneczki na biżuterię to piękne przedmioty, które oprócz funkcji przechowywania stanowiły jeszcze wspaniałą ozdobę kobiecej toaletki. Ponoć Maria Antonina posiadała specjalną szafę na swoje precjoza….

Wszelkie pudła, skrzynie, szkatuły – przedmioty te służyły niezmiennie do przechowywania kosztowności. Cenne były nie tylko złoto i szlachetne kamienie, ale też inkunabuły i księgi, dokumenty i manuskrypty. Drewniane skrzynie, uzbrojone w przechodzący przez skoble gruby pręt zamykany na kłódkę, chroniły zawartość przed złodziejami. Z oczywistych powodów wykorzystywano je tam, gdzie były pieniądze. Stanowiły wyposażenie kościołów i ratuszy, składów celnych, a także domów cechowych. Z czasem ich zabezpieczenia stawały się coraz to bardziej skomplikowane. 

 Puzderka i szkatułki na biżuterię wywodzą się bezpośrednio od tych dużych pancernych skrzyń. Wykonywane na zamówienie przez rzemieślników i jubilerów stały w domach zamożnych kupców i arystokracji. To ich było stać na wspaniałe ozdoby. Do takich skarbczyków wkładano nie tylko biżuterię w rodzaju pierścieni czy kolii. Ogólnodostępna, masowo produkowana biżuteria pojawiła się w czasach rewolucji przemysłowej. Wraz z nią pudełeczka do jej przechowywania. Z drewna robiono puzderka o wnętrzu wyłożonym tkaniną, czasem tak niewielkie, że mieściły tylko jeden pierścionek. Kto miał więcej bibelotów, wybierał skrzynki większe, zaopatrzone w przegródki i szuflady, czasem lusterka, a nawet zegar. Wyglądem przypominały niewielkie komody, ale w najzamożniejszych domach można było znaleźć takie w pełnym wymiarze. 

Do wyrobu skarbczyków i szkatułek oprócz porcelany wykorzystywano też szkło oraz metal. Odlewane i tłoczone z metalu pojemniczki szczególnie popularne były w początkach XX wieku, gdy triumfy święciła estetyka art nouveau. Niewielkie puzderka mogły kryć nie tylko biżuterię, lecz także wszelkiego rodzaju skarby i znaleziska. Szczególnie fantazyjnym wymysłem były pudełka zaopatrzone w mechanizm grający. Pojawiły się z końcem XVIII wieku, a kupić je można do dziś. Wreszcie wielkie firmy jubilerskie zaproponowały swoim klientom szkatułki i pojemniczki specjalnie przystosowane do własnych wyrobów. Niezwykłym instynktem popisał się tu Charles Tiffany. Jego klienci otrzymywali zakupioną biżuterię w kartonowym pudełeczku o niezwykłym, turkusowym kolorze. Barwa ta, określana jako kolor jaja drozda, jest zastrzeżona, a samo puzderko to synonim luksusu do dziś.