EKSPONAT MIESIĄCA - W TO MI GRAJ !!

EKSPONAT MIESIĄCA –  W TO MI GRAJ !!

TRĄBKA TYPU CORNET, pierwsza dekada XX w.

WYTWÓRCA: Jerzy Krywalski, Fabryka Instrumentów Muzycznych w Cieszynie

Instrument dęty, blaszany składający się z metalowej rury, skręconej w pętlę. Z jednej strony zakończona wąskim wypustem z zaworem, z drugiej rozszerzoną w kształcie dzwonu czarą. Zespół trzech zaworów - zdobionych stylizowanym ornamentem roślinnym -  otwierających lub zamykających alternatywne drogi przepływu powietrza, umożliwiające zmianę wysokości dźwięku. Na grzbiecie czary wygrawerowany podpis FABRYKA INSTRUMENTÓW MUZYCZNYCH CIESZYN ŚLĄSK

Mosiężna czara powyginana z licznymi uszkodzeniami mechanicznymi, brak ustnika

MRP/H/178

Dar Kazimierza Mazurkiewicza, Pilzno

Historia trąbki sięga wielu tysięcy lat. Najstarsze instrumenty tego typu znajdujemy na rysunkach starożytnych Egipcjan. Pierwsze trąbki wytwarzano z rogów zwierząt, kości słoniowej, drewna a nawet z morskich muszli. Pierwotnie trąbki używane były do celów wojskowych i wykorzystywane na przykład podczas bitew (razem z bębnami), grano na nich rozmaite sygnały i fanfary. Dopiero w XVII w. weszły do muzyki artystycznej. Na przełomie XVII i XVIII w. wypracowano technikę gry clarino. Polegała ona na używaniu wysokiego rejestru instrumentu. W okresie baroku, gra na trąbce, niezwykle trudna i wymagająca znacznych umiejętności technicznych, stała się bardzo intratnym zawodem. Trębacze byli najlepiej opłacanymi instrumentalistami swych czasów. Nic zatem dziwnego, że gildie zrzeszające tych instrumentalistów stały się zamkniętymi klubami, do których z zasady dopuszczano potomków i krewnych muzyków z nich się wywodzących.

Mistrzowskich trębaczy bywało niewielu i byli dobrze opłacani za wirtuozowską grę. Pisali dla nich utwory m. in. Jan Sebastian Bach, Jerzy Fryderyk Haendel i angielski kompozytor Henry Purcell. W drugiej połowie XVIII w. znaczenie trąbki w muzyce zaczęło się zmniejszać. Mimo prób ulepszenia instrumentu nie osiągnięto znaczących rezultatów. Przetrwała zmiana kształtu ustnika na płytszy, co w pewnym stopniu ułatwiło grę w wyższych rejestrach. Inną próbą było skonstruowanie trąbki suwakowej, mającej tę samą zasadę działania, co puzon. Rozwiązało to problem wydobywania wszystkich dźwięków, lecz uczyniło trąbkę stosunkowo powolnym instrumentem, uniemożliwiając grę w szybkich tempach.

Współczesna trąbka znana jest w swej formie od 1813 r. kiedy to wyposażono ją w zawory, co znacznie ułatwiło technikę gry i umożliwiło wydobycie wszystkich dźwięków chromatycznych w całej skali instrumentu. Choć partię trąbki umieszczali w swych kompozycjach tacy kompozytorzy, jak Ludwig van Beethoven, Hector Berlioz, Gioacchino Rossini czy Igor Strawinski, trąbka nie wróciła do swej świetności z czasów clarino. Dopiero w latach czterdziestych XX w. nastąpił renesans instrumentu za sprawą muzyków jazzowych. Odkryli oni wyjątkowe cechy tego instrumentu i powiększyli jego możliwości.