EKSPONAT MIESIĄCA - MASZ GÓRALA I MNIE PUŚĆ

Banknoty obowiązujące na ziemiach Generalnego  Gubernatorstwa 1940 – 1945

MRP/H/308 - 310

Dar Antoniego Wierzbickiego

 banknot o nominale 50 zł

data emisji: 1 marca 1940 r.
wymiary: 180 x 100 mm
druk: Wiener Staatsdrückerei, Wiedeń

 banknot o nominale 100 zł

data emisji: 1 sierpnia 1941 r.

wymiary: 186 x 98 mm
druk: Zakłady Graficzne Banku Emisyjnego, Kraków oraz Wytwórnia Papierów Wartościowych, Warszawa

 banknot o nominale 500 zł

wymiary: 181 x 100 mm
druk: Wiener Staatsdrückerei, Wiedeń 

Najwyższy nominał okupacji niemieckiej dla Generalnego Gubernatorstwa tzw. „góral”.

Tuż po wybuchu II wojny św., polskie władze ewakuując się we wrześniu 1939 r., zabrały zasoby Banku Polskiego oraz matryce polskich banknotów, wywożąc je przez Rumunię i Francję do Wielkiej Brytanii. Pozostałą w kraju infrastrukturę Banku Polskiego przejęła niemiecka Reichskreditkasse. Władze okupacyjne na terenach anektowanych do III Rzezy (Śląsk, Pomorze, Wielkopolska i część województw centralnych) przeprowadziły konwersję złotego na markę. W utworzonym z reszty zajętych ziem Generalnym Gubernatorstwie generalny gubernator Hans Frank powołał 15 grudnia 1939 roku Bank Emisyjny w Polsce – instytucję emisyjną z siedzibą w Krakowie. Zależny był on od banku Rzeszy i został zobowiązany do obsługi pieniężnej władz okupacyjnych oraz kas publicznych Generalnego Gubernatorstwa zarówno w obrocie gotówkowym jak i bezgotówkowym. Wprowadzanie pieniądza okupacyjnego następowało fazowo. Wszystkie polskie banknoty przedwojenne przestały być środkiem płatniczym z dniem 20 maja 1940 roku. W zamian Bank Emisyjny wprowadził do obiegu okupacyjne złotówki w dwóch emisjach: emisja I z datą 1 marca 1940 r. oraz emisja II z datą 1 sierpnia 1941 r. Banknoty projektował Leonard Sowiński na podstawie wzorów przedwojennych, usuwając jednak ze znaków wodnych elementy patriotyczne – postacie historyczne władców i wodzów polskich. Zastąpiono je wizerunkami anonimowych ludzi lub ornamentami i cyframi. Banknoty okupacyjne pospolicie nazywano młynarkami od nazwiska prezydenta Banku Emisyjnego, Feliksa Młynarskiego, którego podpis na nich widnieje. Złotówki okupacyjne Banku Emisyjnego straciły ważność 10 stycznia 1945 roku na mocy dekretu PKWN.