HISTORIA Z PORTFELA - SZÓSTAK WAZOWSKI

6 GROSZY TZW. SZÓSTAK Z CZASÓW KRÓLA ZYGMUNTA III WAZY, MENNICA KRAKÓW 1623

Awers: ukoronowane popiersie królewskie, w zbroi i płaszczu, z kryzą rurkowatą, w prawo, w otoku perełkowym, w zewnętrznym otoku legenda rozdzielona herbem Sas, Podskarbiego Wielkiego Koronnego Mikołaja Daniłowicza: SIGISMVN•III•D:G•-•REX•POL•M•D•L•;

Rewers: ukoronowane tarcze herbowe z herbami Korony, Wielkiego Księstwa Litewskiego i herbem Snop dynastii Wazów, pod koroną oznaczenie nominału VI, w otoku perełkowym, w otoku zewnętrznym legenda: •GROS•ARGE•SEX•REG•POLO•1•6•23•;

Za panowania Zygmunta III czynna była w Polsce duża liczba mennic jednocześnie. Dla Korony bito monety w mennicach w Krakowie, Olkuszu, Poznaniu, Bydgoszczy, Malborku, Lublinie i po raz pierwszy – w Warszawie. Dla Litwy bito monetę w Wilnie. Monetę miejską biły na mocy królewskich przywilejów miasta: Gdańsk, Wschowa, Toruń, Elbląg, Ryga, Poznań. Tak więc w niektórych miastach czynne były dwie mennice – królewska i miejska. Istniały także mennice prywatne, czynne za specjalnym zezwoleniem króla, jak np. mennica panów Krotoskich z Łobżenicy. Pojawiły się wówczas w Polsce nowe, nieznane wcześniej rodzaje monet. Obok groszy bito tzw. półtoraki, krupierze i ćwierćtalary, zwane ortami. W tym czasie bito ogromne ilości monet. Dla przykładu mennica gdańska w przeciągu pięciu lat działalności wybiła, nie licząc innych typów monet, samych tylko ortów na ogólną wagę 88 tysięcy kilogramów srebra. Nigdy nie było w Polsce tyle złota i srebra co za czasów Stefana Batorego i Zygmunta III. W czasie wojny trzydziestoletniej Polskę zalała fala bezwartościowych monet niemieckich i szwedzkich, bardzo podobnych do monet polskich. W tych warunkach talar i dukat drożały nieustannie, a grosz stawał się monetą prawie bezwartościową. Na sejmach szlachta oskarżała króla, że psuje pieniądz krajowy. Król Zygmunt III, dotknięty tymi zarzutami zrzekł się  dochodu z mennic i zaniechał ich prowadzenia. Ostatecznie sejm uchwalił zamknięcie wielu mennic i zezwolił wybijać jedynie talary i dukaty.

Następca Zygmunta, Władysław IV wybijał już tylko pełnowartościowe monety i przez 25 lat nie wybito w Polsce ani jednego grosza.