EKSPONAT MIESIĄCA - WYGŁADZI WSZYSTKIE ZMARSZCZKI

ŻELAZKO NA WĘGIEL, pierwsza dekada XX w.

Żelazko żeliwne na węgiel o przekroju poziomym w kształcie wydłużonego trójkąt. W ścianie bocznej tuż nad podstawą półokrągłe otwory, pod krawędzią górną pas mniejszych otworów w formie arkadek. Górna powierzchnia podnoszona i zamykana za pomocą haka oraz śruby. Półokrągły uchwyt przymocowany do wieka dwoma śrubami zakończony prostą, toczoną rączką z drewna, polakierowaną na kolor czerwony.

MRP/E/84

Dar Zdzisława Kozioła, Łęki Górne 

Pierwsza forma żelazka pojawiła się już w VIII w., w Chinach, gdzie do wygładzania jedwabiu posługiwano się specjalnymi rondlami z rozpalonymi węglami w środku. Dziesięć wieków później żelazko stanowił jednostronnie wygładzony blok metalu (żelaza - stąd nazwa), z uchwytem. Po nagrzaniu, np. na płycie pieca kuchennego, bezwładność cieplna tego bloku pozwalała na utrzymanie przez kilka minut temperatury dostatecznie wysokiej, aby prasowanie było skuteczne. Po utracie ciepła żelazko trzeba było ponownie podgrzać przez postawienie na piecu. Udoskonaleniem żelazka była konstrukcja, w której nad "stopą" umieszczano małe palenisko na węgiel drzewny, co umożliwiało umieszczenie w nim kawałków żaru, podtrzymujących wysoką temperaturę żelazka, bez konieczności odstawiania go co chwilę na płytę kuchenną. Później węgiel drzewny zastąpiono żelazną sztabką (tzw. duszą) rozgrzewaną w palenisku. Żelazko elektryczne wynalazł w 1882 r. Henry Seeley, umieścił wewnątrz elektrycznie podgrzewaną spiralę grzejną o mocy kilkuset watów, zasilaną z domowej sieci elektrycznej. Później dodano do żelazka termoregulator, pozwalający na utrzymanie żądanej temperatury z dokładnością do kilku stopni Celsjusza, a także urządzenia nawilżające, co pozwala łatwo prasować różne rodzaje tkanin.